Diversiteit: bied constant een luisterend oor en ga uit van het goede

Youssef Chelah heeft zijn hart gevolgd om na een periode in het bedrijfsleven bij o.a. Philips, ASML en VDL, een logisch gevolg van zijn studie Technische Bedrijfskunde Fontys Hoge Scholen Eindhoven, een omslag te maken naar de jeugdhulpverlening. Sinds 2020 is Youssef manager van 2 woonzorglocaties voor ouderen van Zorgbalans (Horstendaal en Saanensduin). Naar deze functie werd hij bemiddeld door Nicoline Franken. Nancy Kroon ging met Youssef in gesprek over diversiteit in de vele facetten van zijn leven. Want behalve de switch in het werk van bedrijfsleven naar de zorgsector, verplaatste Youssef moeiteloos zijn woonomgeving van Brabant naar Noord-Holland. Youssef heeft een Marokkaanse achtergrond en is vader van 3 kinderen. 

Planning en rummikub tijdens coaching jongeren

Youssef vertelt dat juist zijn technische bedrijfskundige blik hem geholpen heeft om snel in kunnen voegen in de zorgsector. Volgens de blackbox benadering heeft elk bedrijf input en output; ook als de sector wezenlijk anders is, en hierop kan gestuurd worden. De diepere reden van zijn beslissing om over te stappen naar de zorgsector ligt in zijn ervaring als coach van een aantal mbo-scholieren die hij naast zijn werkzaamheden bij Philips, heeft gecoacht en begeleid. Door dit werk is een diepere laag in hem aangeboord waardoor Youssef is gaan nadenken over de inhoud van zijn werk in het bedrijfsleven. In de rol als coach ervaarde hij dat hij een brug kon slaan. Hij kon deuren openen voor de jongeren die bijna allemaal van origine niet van Nederlandse afkomst waren en geen positief (zelf)beeld hadden door stempels die op hen gedrukt waren. Zij gingen zich reeds gedragen naar deze stempels en hij kon dat doorbreken; waardoor de jongeren inzagen dat zij andere keuzes kunnen maken. Tijdens intervisies met collega-coaches werd duidelijk dat Youssef een andere ervaring had met de jongeren dan zijn collega-coaches die de jongens vaak als ‘lastig’ ervaarden; jongens die niet veel bereiken konden. En dat terwijl Youssef de jongens als leuk en intelligent ervaarde. In dit proces kon Youssef daadwerkelijk de verbinding leggen en als bruggenbouwer optreden. Aan de jongens kon hij écht duidelijk maken waarom school en vakken zoals wiskunde zo belangrijk zijn; door concreet te laten zien dat bv wiskunde helpt om een planning te kunnen lezen en ermee te kunnen ‘rummikuben’. En dat een opleiding essentieel is om later aan de slag te kunnen gaan en een fijn leven op te bouwen. Hij kon ze goed een spiegel voorhouden, vooral luisteren en keuzes inzichtelijk maken en wat de gevolgen daarvan kunnen zijn op het latere levenspad en vooral laten zien wat allemaal wel kan!  Duidelijk is dat Youssef zich verantwoordelijk voelt en zich opwerpt als ambassadeur als hij meent dat dat nodig is. En het werpt vruchten af: trots vertelt hij dat de meesten hun diploma hebben behaald! 

Relativeren, inzicht en proefkonijn

Ondanks het boeiende, innoverende werk in het bedrijfsleven merkte Youssef gaandeweg dat de standaarden en levenswijze die daarbij horen hem niet meer de voldoening gaven die hij wel kende in het betrokken werk bij mensen, bij zorg. Youssef gaf in het bedrijfsleven leiding aan specialisten en hij was van mening dat hij dat ook zou kunnen in de zorg. En zo geschiedde: Youssef ging aan de slag bij een instelling in jeugdzorg in Amsterdam. Dat ging niet zomaar want er moest wel ‘doorgezet’ worden, want er werd wel vreemd aangekeken vanuit jeugdzorg tegen zijn sollicitatie als manager bij Philips. Maar er werd hem een kans geboden en Youssef kon als een soort ‘proefkonijn’ aan het werk. Hij heeft het als een avontuur ervaren met een positief verloop.

Bruggenbouwer

Dat onbekende, vreemde namen kunnen afschrikken bij sollicitatieprocedures is niet onbekend voor Youssef. Niet zo zeer uit eigen ervaring maar op een bepaalde werkplek merkte hij wel dat er weinig mensen werkten met een niet Nederlandse achternaam. Bij navraag bij betrokken, integere functionaris blijkt een onbewuste motivatie aanwezig te zijn om deze kandidaten niet uit te nodigen. Door de simpele reden dat de namen niet herkenbaar waren, een te hoge drempel opwierpen, automatisch kiezen voor het bekende en dus (onbewust) het onbekende uit de weg gaan. Ook hierin spiegelt Youssef de situatie met betrokkene, gaat het gesprek erover aan en maakt de verbinding vóór de anderen, neemt organisch de ambassadeursrol op zich. Overigens geldt dat aannames op diverse vlakken spelen en hij benoemt bijvoorbeeld ook dat in een bepaalde omgeving men slechts eenzijdig is geïnformeerd over de aanpak vanuit de top maar ook hoe werknemers kunnen aankijken tegen een managementverandering. Totaal verschillende onderwerpen maar in al deze situaties luistert Youssef écht en maakt de verbinding zodat wederzijds begrip kan groeien en afstand verkleind kan worden. Daar waar mogelijk legt hij uit of geeft de vraag terug. Door openheid en belangstelling durven anderen ook vragen aan Youssef terug te stellen. Luisteren is het grote goed in het samen werken en leven.

Wij en jullie

De drang tot verdediging en uitleg voor het gedrag of meningen van anderen had Youssef zich wel in de jeugd eigen gemaakt. Dat heeft hij leren loslaten. Wel vindt hij het belangrijk anderen te wijzen op het gevaar te denken in ‘wij en jullie’, dat je gedrag of gedachten van de één niet zomaar kan plakken op de ander. Hoewel dat ‘wij en jullie’ ook menseigen is en dus ook aanwezig is in het Eindhovense versus het Amsterdamse en in beide zorglocaties van Zorgbalans waaraan hij nu leiding geeft. Afgelopen jaar heeft Youssef zich laten ‘onderdompelen’ om te zien en ervaren, te luisteren waarom dingen zo gaan zoals ze gaan. De interactie tussen bewoners van een woongroep en medewerkers bepalen de sfeer en dus de cultuur. Het gaat vanzelf en het gaat overal anders. Dit is een proces wat constant verandert zodra nieuwe bewoners of medewerkers toetreden. Nieuwe verbindingen, lijnen en sfeer worden gemaakt en ook hierin blijft het van groot belang goed te luisteren naar elkaar.

Cultuur is niet alleen etnisch gedreven 

Bij Sensa zorg, waar Youssef heeft gewerkt, lag de nadruk op culture zorg – cultuur als belangrijke pijler en hier werden juist mensen geworven met een niet Nederlandse achtergrond die aansloten op de diverse culturele achtergronden van de cliënten. In die periode heeft Youssef veel geleerd over de impact van taal. Het was een zoektocht naar de mensen die de juiste talen spraken en ook zorg kunnen verlenen. Cultuur is niet alleen etnisch gedreven, was een belangrijke slotsom. Een cultuur wordt door meerdere factoren – en mensen – bepaald, denk aan mensen die met elkaar een cultuur maken door de verbondenheid van een voetbalclub, het wonen in een bepaald dorp of werken in een team, en het borgen van de veiligheid hierin is het grote goed. Die veiligheid zorgt voor een open en eerlijk gesprek; juist zo belangrijk om op de werkvloer te voeren om ieders wensen en (on)mogelijkheden inzichtelijk te hebben. Om te zorgen voor ieders welzijn, zodat helder wordt welke plek voor welke persoon de juiste is.

Zwemles: mensen ergens doorheen helpen

“Mensen ergens doorheen helpen; volwassenen die nooit gezwommen hebben en die vervolgens veilig banen kunnen zwemmen”; Youssef geeft naast al zijn andere werkzaamheden wekelijks zwemles en ook hierin is hij zeer enthousiast en betrokken. Binnenkort zal Youssef samen met anderen een project opstarten voor vluchtelingen om hen te leren zwemmen. Ook tijdens de gesprekken met asielzoekers ontdekt Youssef dat veel talenten niet gezien of gehoord worden, dat veel vooroordelen een negatief beeld werpen op mensen die een veilig leven willen opbouwen. Het is de wens en hoop dat eenieder een ‘zwemleraar’ op het juiste moment in zijn leven treft; iemand die het juiste zetje geeft waarna men zelfstandig verder kan. Youssef lacht breed: “er zijn gelukkig heel veel bruggenbouwers, zwemleraren en maatjes in de wereld”.