Drie actuele dilemma's voor Raden van Toezicht

De grote veranderingen in het sociale domein brengen niet alleen voor de betrokken organisaties (medewerkers en klanten) en bestuurders veel onzekerheid met zich mee.

Ook voor Raden van Toezicht is het lastig hoe je zicht houdt op zoveel beweging. Met name doordat bij veel gemeenten nog onduidelijk is op welke wijze zij de kanteling en decentralisaties vorm geven, is er op dit moment op veel plaatsen nauwelijks een strategisch plan of meerjarenbeleidsplan op te stellen: de horizon is op slechts één á twee jaar al in nevelen gehuld. Daar komt bij dat veelal wordt ingezet op het werken met integrale wijkteams, waarbij nieuwe vormen van samenwerking tussen organisaties en het samengaan van werksoorten aan de orde is. De fusies zijn niet van de lucht.

De Raad van Toezicht heeft statutair als taak de strategie goed te keuren en zich uit te spreken over het aangaan van vergaande samenwerkingsverbanden, fusies en reorganisaties. Maar op welke werkelijkheid en feiten moet je je oordeel baseren?

Eerder kwamen wij op basis van onderzoek tot een 10-tal dilemma’s waar de verschillende governance codes en de statuten geen pasklaar antwoord op bieden. Aan deze onderwerpen moeten Raden van Toezicht ‘op maat’, passend bij de eigen situatie, invulling geven. Zie het schema:

 
3 Dilemma’s komen wij op dit moment veel tegen bij Raden van Toezicht:

• De wijze waarop en de mate waarin de Raad van Toezicht betrokken is en wordt bij de strategievorming;
• De mate van afstand of nabijheid tot de bestuurder;
• De mate van risicomanagement.

Het is duidelijk dat  1 x per jaar een goede discussie voeren over de te voeren strategie op dit moment niet toereikend is. Een regelmatige update en bijblijven met de actualiteit is aan de orde. De Raad van Toezicht kan de bestuurder vragen om meer informatie over de ontwikkelingen, maar kan ook zelf actief op zoek gaan naar wat er in de directe omgeving speelt. In voorkomende gevallen kan zij zelf nader onderzoek doen of een omgevingsverkenning initiëren.

Wij zien dat in de complexiteit van de huidige situatie de afstand tussen de Raad van Toezicht en de bestuurder in veel gevallen kleiner wordt. Dat is op dit moment nodig, of op zijn minst handig, maar vraagt van de Raad van Toezicht  extra prudentie om niet op de stoel van de bestuurder te gaan zitten.  Raadzaam is om na te gaan of, c.q. op welke wijze, de Raad van Toezicht de bestuurder kan ondersteunen bij het uitstippelen van de strategische opties. Bijvoorbeeld met het inzetten van de eigen kennis en know how, of het benutten van het eigen relatienetwerk.

Een derde dilemma is het risicomanagement. Stel dat volgend jaar of in 2017 een substantieel deel van het werkpakket en de subsidie/opdracht wegvalt, is de organisatie daar dan op voorbereid? Wat zouden de consequenties zijn? Welke scenario’s zijn denkbaar? Is het reëel om financiële reserves aan te leggen voor een dergelijke gebeurtenis?

Het zijn dit soort thema’s waarin wij op dit moment met een aantal Raden van Toezicht meedenken en meekijken. Soms in de vorm van een evaluatie, soms directer door hen bij te praten over de landelijke en lokale ontwikkelingen (en de gevolgen die dit heeft voor social profit organisaties), maar bijvoorbeeld  ook door het gezamenlijk in een sessie in kaart brengen van alle belangrijke ontwikkelkansen en risico’s.

Gerard Bosman en Rudie van Mill (Visible) werken al jaren nauw samen in begeleidingstrajecten van raden van toezicht.

Voor nadere informatie over onze activiteiten op het gebied van Raden van Toezicht kunt u contact opnemen met Gerard Bosman via het secretariaat van Bosman & Vos, telefoonnummer 070-3072980 of mail. Over het onderwerp Raden van Toezicht kunt u ook altijd terecht bij Cirsta Vonkeman-Karaca.

Onze brochure Toezicht in balans kunt u hier downloaden.