Krijgt de ouderenzorg het geld om de kwaliteit te leveren die de cliënt verdient?

In het regeerakkoord lezen wij: ‘het nieuwe kabinet streeft naar verbetering van de kwaliteit van de ouderenzorg. Hiervoor is bijna € 1 miljard vrijgemaakt.

De zorgzwaartepakketten (ZZP’s), inclusief de opleidingen, worden kostendekkend gemaakt. Zo krijgen zorginstellingen meer financiële armslag. Hierdoor kunnen 12.000 extra medewerkers aan het werk voor de dagelijkse verzorging van onze ouderen en gehandicapten. Daarnaast zal geïnvesteerd worden in de kwaliteit van zorg en personeel.’

Intussen is al wel gebleken dat bovengenoemde € 1 miljard niet alleen naar de ouderenzorg gaat, maar ook naar de geestelijke gezondheidszorg en de gehandicaptenzorg. Daardoor blijft er minder over voor de ouderenzorg. Er is verder ook geen garantie dat het geld gebruikt wordt voor extra handen aan het bed. Zorginstellingen kunnen het ook aan het management of hun gebouw uitgeven. Het voornemen van het nieuwe kabinet impliceert overigens dat de tarieven, die nu voor de zorgzwaartepakketten beschikbaar zijn, niet kostendekkend zijn en instellingen er dus op toe moeten leggen. Dit was natuurlijk al eerder geconstateerd. Zo is op de site van Actiz te lezen: ‘het beschikbare budget voor de intramurale zorg blijkt namelijk niet voldoende om de ZZP-tarieven op een volledig kostendekkend niveau vast te stellen. Dit betekent dat er in feite extra financiële middelen nodig zijn.’

Bosman & Vos heeft ook veel ervaring met de introductie van outputbekostiging in andere sectoren, zoals welzijn en maatschappelijke dienstverlening, verslavingszorg, jeugdzorg, onderwijs, kunstzinnige vorming en bibliotheken. Introductie zonder dat de overheid voldoende budget er voor heeft, komt vaker voor. De ontwikkeling van de outputbekostiging maakt dan wel duidelijk wat de dienstverlening eigenlijk kost en hoeveel geld de overheid tekort komt om het mogelijk te maken dat kwalitatief goede diensten worden verleend.

De gedachte achter de systematiek van de ZZP’s is dat het zorgaanbod moet passen bij de zorgvraag van de cliënt. Een belangrijk onderdeel van zorgzwaartebekostiging is de persoonsvolgende bekostiging. Dat betekent: als iemand meer of zwaardere zorg nodig heeft, dan is voor hem of haar ook meer geld beschikbaar. De cliënt heeft de regie en kiest van wie hij welke zorg wil krijgen.

Dit is een mooi geformuleerd uitgangspunt, maar is dit ook de praktijk? Onderzoek leert dat een deel van de organisaties de ZZP’s ziet als een nieuwe manier om met de cliënt de dialoog aan te gaan over de zorg die zij ontvangen. De meeste organisaties daarentegen zien de ZZP’s alleen als een andere wijze van bekostiging.

De introductie van de zorgzwaartebekostiging heeft grote gevolgen voor de instellingen:
• Er is een groter financieel risico door het verdwijnen van de capaciteitsvergoeding, de instelling moet al dan niet gedwongen keuzes maken voor bepaalde segmenten
• Er is meer sturing op instroom vereist, maar door de toegenomen transparantie is sturing op zorgzwaarte nu mogelijk, waardoor ook een betere afstemming van de dienstverlening op de competenties van de instelling kan plaatsvinden
• Er is meer sprake van beoordeling op prestaties, maar dat maakt ook een betere positionering op de markt mogelijk
• Het is mogelijk om in een zorgplan meer gericht afspraken te maken met de cliënt

Het bovenstaande maakt duidelijk dat de introductie van zorgzwaartebekostiging ingrijpende veranderingen met zich meebrengt binnen instellingen. Bosman & Vos kan u daarbij adviseren op punten zoals:
• Het samenstellen van een producten en diensten catalogus
• Kostprijsberekening
• De optimale personeelsmix per locatie
• Training en begeleiding van het personeel op het punt van toepassing van zorgzwaartebekostiging

Voor meer informatie of een oriënterend gesprek kunt u contact opnemen met Gerard Bosman of Pim Lameris.