Model voor teamontwikkeling

Naar aanleiding van mijn nieuwe boek ‘Een effectief team in 3 dagdelen’, schrijf ik dit jaar in elke nieuwsbrief iets over teamontwikkeling. Wat maakt nu dat teams soms vol energie met elkaar aan de slag gaan en dat ze op andere momenten blijven hangen in strijd, klagen, of afhankelijkheid?

Model met vier factoren

Of teams al dan niet vol energie met elkaar aan de slag gaan kan verschillende oorzaken hebben. In het model dat ik voor teamontwikkeling gebruik, onderscheid ik vier factoren, die elkaar sterk beïnvloeden:

klein plaatje samenwerking tbv teammodel

Door alle vier factoren in ogenschouw te nemen en vlot de meest heikele onderwerpen op tafel te krijgen, kan een team in korte tijd tot een inspirerende en slagvaardige samenwerking komen. Hieronder licht ik het model toe:

Collectieve ambitie: Het gaat hier om het komen tot een gedeelde missie en visie, die focus en inspiratie geeft, die teamleden uitdaagt om de lat hoog te leggen en die vertaald wordt in concrete doelen op de kortere termijn.
Inrichting van het team: Het is belangrijk dat de organisatie van het team op orde is. Denk bijvoorbeeld aan een duidelijke en flexibele taakverdeling, adequate managementinformatie en een efficiënte overleg- en besluitvormingsstructuur.
Individuele kwaliteiten: Het functioneren van het team wordt ook bepaald door de kwaliteiten van de individuele teamleden. Vragen hier zijn, of alle benodigde kwaliteiten in het team aanwezig zijn, of er niemand disfunctioneert en of de stijl van leidinggeven adequaat is.
Samenwerking: Tenslotte dient er een open en slagvaardige manier van communiceren te zijn, gebaseerd op onderling respect en waardering.

Inventariseer sterke en zwakke kanten van het teamfunctioneren

Bestaande teams raad ik aan om te beginnen met het inventariseren van de sterke en de zwakke kanten van het teamfunctioneren. De verbeterpunten worden vervolgens geclusterd in de vier factoren. Teams kunnen dan meestal het beste beginnen met het verbeteren van de samenwerking, want als de communicatie open en slagvaardig is, dan worden de andere verbeterpunten vaak ook veel sneller opgelost.

Verbeteren van de samenwerking

Om de samenwerking te verbeteren, moet op drie niveaus gewerkt worden:

Individueel gedrag: De basis van een goede onderlinge samenwerking is een klimaat van wederzijds respect en waardering, waarin sterke en zwakke punten van elkaar bespreekbaar zijn. Teamleden kunnen zo’n open leerklimaat snel tot stand brengen door: - middels bepaalde oefeningen meer van zichzelf te laten zien en zich kwetsbaar op te stellen; - elkaar in de groep feedback te geven en te bespreken, hoe zij elkaars kwaliteiten nog meer kunnen benutten en elkaars zwakke punten kunnen ondervangen; van belang is, dat deze feedback zonder veranderdruk gegeven wordt; in de volgende nieuwsbrief licht ik dat nader toe.
Teampatroon: Wanneer deze feedbackronde heeft plaats gevonden, wordt vanzelf het teampatroon duidelijk. Teamleden zien hoe ze elkaar af en toe gevangen houden in elkaar versterkende disfunctionele interactiepatronen. Zo versterkt de dominantie van de één bijvoorbeeld de afwachtendheid van de ander. Door dit soort patronen bewust te worden en bespreekbaar te maken, kan het team ze bijstellen.
Communicatie: Wanneer er een open leerklimaat is en disfunctionele interactiepatronen aan kracht verloren hebben, is er een goede basis om een open en slagvaardige manier van communiceren en overleggen in te trainen. Sleutelwoorden hier zijn: oplossingsgericht communiceren, doorvragen en een slagvaardig besluitvormingsmodel.

Onderwerpen in de volgende nieuwsbrieven

In de volgende nieuwsbrieven ga ik dieper in op een aantal thema’s:

Feedback geven zonder veranderdruk: de illusie van ontwikkelpunten
Doorbreken van slachtofferschap in teams
Collectieve ambitie formuleren: wanneer doet een team het goed en hoe weten ze dat?
Effect van zelfsturende teams
Gevangen in teampatronen
Effectief vergaderen in zelfsturende teams
De risico's van denken in 0-metingen in teamontwikkelplannen