Sociaal werk in corona-tijd; op afstand, waar nabijheid zo vanzelfsprekend is
Crista Vonkeman, partner bij Bosman & Vos, adviseert onder meer organisaties voor Sociaal Werk over strategie en beleid; en begeleidt bestuurders en toezichthouders in Zorg & Welzijn bij het ontwerpen van samenwerkingsmodellen en de uitwerking van governance-opgaven.
Van februari tot mei 2020 is zij daarnaast parttime interim-directeur Welzijnswerk Sliedrecht.
Nabijheid op meer dan anderhalve meter
Vanaf donderdag 12 maart 2020 veranderde in het lokale Sociaal Werk echt vrijwel alles.
Alle groepsactiviteiten in ontmoetingslocaties en leslokalen worden stilgelegd o.b.v. RIVM-richtlijnen. Zoveel als mogelijk wordt er niet in wijkcentra of ontmoetingspunten gewerkt: om de verspreiding van het virus tegen te gaan door gebouwen 'schoon' te houden en om klanten en medewerkers in dit cruciale beroep te sparen.
Het is zeker de eerste dagen voor vrijwilligers en medewerkers niet altijd eenvoudig, maar tegelijk ook een uitdaging, om de omslag naar een 'actiemodel-op-anderhalve-meter' te maken. En om constant flexibel, creatief, improviserend en out of the box aan de slag te gaan. De 'anderhalve meter' heeft impact. Met beeldbel-overleggen, met video-vergaderen, met afstand waar nabijheid zo’n vanzelfsprekende voorwaarde is; met alles eigenlijk anders doen dan anders. En bovenal met als doel: zorg voor kwetsbare en eenzame bewoners; activeren, initiëren en faciliteren van burgerinitiatief en samenredzaamheid.
Bereikbaar & Beschikbaar
Want Bereikbaar & Beschikbaar – dat blijft het Sociaal Werk, voor iedereen die vragen heeft en/of hulp nodig heeft. Professionals en vrijwilligers zoeken naar de beste manier om vooral nu signalen en vragen van inwoners op te vangen. En om mensen in beweging te brengen; actief te blijven en iets voor een ander te betekenen. De mooie voorbeelden buitelen over elkaar heen. Er wordt veel met elkaar gedeeld, goed voorbeeld doet goed volgen, collegialiteit en solidariteit zijn leidraad.
Vaak is de website volledig omgegooid naar Corona Burenhulp, met nog actievere inzet van Insta, Facebook, LinkedIn en WhatsApp-groepen. Lokale media worden ingezet, de lijntjes met de gemeente, met zorgpartners, met bewonersgroepen en verenigingen, met kerken en moskeeën, met lokale ondernemers en kunstenaars in de buurt worden aangehaald.
Zorgen en lastige kwesties
Voor een aantal activiteiten en specifieke dienstverlening start met het Corona-regime een uitermate uitdagende periode: Belastingspreekuur, hulp bij thuisadministratie, sociaal raadsliedenwerk, financieel café; belangrijke pijlers in de sociale dienstverlening. Met alle creativiteit en inventiviteit die er is proberen de medewerkers dienstverlening in stand te houden, op een andere manier te organiseren dan wel om uitstel of aanpassing van regels te organiseren.
Zodat niet na de Corona-crisis een andere crisis uitbreekt.
Dat geldt ook voor de huisbezoeken aan ouderen, de lotgenotengroepen, de cliëntondersteuning, de begeleiding en facilitering van mantelzorgers en vrijwilligers. Door de Corona-maatregelen moeten alle zeilen bijgezet om daar zo goed als zo kwaad manieren voor te vinden die soelaas bieden, die ruimte geven voor nieuwe oplossingen voor oude en nieuwe vragen.
Zorgen maakt het Sociaal Werk zich om vluchtelingen en nieuwkomers, om mensen met een beperking en met psychische problemen, zeker als ze zelfstandig wonen of maar een heel beperkt netwerk hebben; en zorg is er ook om mensen voor wie de dagbesteding wegvalt en niet zo vaardig zijn in de gedigitaliseerde Corona-wereld.
Besturen en toezichthouden; Governance in Corona-tijd.
Meedenken en adviseren, sparren en klankborden zijn altijd al een belangrijke rol voor de Raad van Toezicht. En nu helemaal. Deze rol van een RvT komt meer dan eens in Corona-tijd in beeld.
Toezicht op het reilen en zeilen en de besturing van een organisatie is ongetwijfeld net iets lastiger, nu opeens soms ingrijpende besluiten moeten worden genomen, besluiten die de Sociaal Werk organisatie onverwacht een andere positie geven, extern als samenwerkingspartner en intern als werkgever. De positie van de organisatie in het sociaal domein krijgt door integrale Corona-inzet nieuwe impulsen: werken op basis van samenhang in actie en dienstverlening, waar soms concurrentie was ontstaan; bieden van hulp en ondersteuning aan eenzamen en kwetsbaren vanuit samenwerking in buurten en steden, waar dat de laatste jaren soms lastig was geworden door uiteenlopende organisatiebelangen.
Good Governance in 2020 krijgt door de sterk veranderende Corona-inzet een andere focus op de 'juiste' afstemming tussen bestuurder en toezichthouder: afstand en nabijheid in een nieuwe balans; toezichthouders komen -vaker en gewenst- dichterbij dan ooit.
Met anders overleggen, verantwoording afleggen en besluiten nemen; ook de Raad van Toezicht-vergadering gaat online. Vernieuwing van het toezicht krijgt een onverwachte aanjager.
Een mooie uitdaging voor raden van toezicht, in samenspel met de bestuurder, om de toezichtrol vernieuwd en transparant te kunnen spelen; waarbij wederzijds terecht een groot beroep wordt gedaan op de vertrouwensrelatie en het geloof in de bedoeling van de organisatie, ook met een aangepaste performance in Corona-tijd.
