Scheiden wonen en zorg

Allang bestond de wens om binnen de AWBZ financiering de financiering van wonen en zorg te scheiden. In eerste instantie ging het alleen om het scheiden van de financiering voor wonen en zorg, maar vanaf vorig jaar gaat het om het schrappen van ZZP’s. In het begrotingsakkoord 2013 is besloten om nieuwe cliënten, die voorheen een indicatie zouden hebben ontvangen voor VV 1 t/m 3 (sector verpleging en verzorging), GGZ 1b/c t/m 3b/c (sector geestelijke gezondheidszorg), VG 1 t/m 3 (verstandelijk gehandicapten) of LVG 1 t/m 2 (jeugdig licht verstandelijk gehandicapten) een indicatie voor extramurale zorg te geven. Inmiddels zijn over de extramuralisering nieuwe voornemens bekend gemaakt.

In het regeerakkoord is het voornemen opgenomen om, naast de voornemens uit het begrotingsakkoord 2013, ook de aanspraak voor ouderen (V&V) en verstandelijk gehandicapten op zorgzwaartepakket (ZZP) 4 te schrappen en ZZP’s met een vergelijkbare zorgzwaarte in de gehandicaptenzorg. De maatregel wordt ingevoerd voor nieuwe cliënten / herindicaties vanaf 2016. In de notitie ‘Hervorming van de langdurige ondersteuning en zorg’ (kamerbrief van 25 april 2013) is de beleidslijn dat het kabinet gemeenten en zorgverzekeraars meer verantwoordelijk maakt voor hulp thuis. De staatssecretaris en de minister van VWS hebben een zorgakkoord gesloten met de brancheorganisaties in de zorg en het grootste deel van de vakbonden.

Hierin zijn belangrijke afspraken gemaakt over de hervormingen in de zorg die maatregelen uit het regeerakkoord afzwakken:

• In de ouderenzorg wordt niet 100% maar 50% van ZZP 4 geëxtramuraliseerd. De mensen die thuis blijven wonen, kunnen een beroep doen op een nieuwe aanspraak thuisverpleging. Deze is bedoeld om mensen die voorheen een zwaarder zorgzwaartepakket zouden hebben gekregen, langer thuis te laten wonen. Zij krijgen recht op een integraal pakket van verpleging, persoonlijke verzorging en begeleiding. Dit recht blijft beschikbaar in de AWBZ en later in de Zorgverzekeringswet (Zvw). Deze maatregel biedt meer perspectief voor zorgorganisaties om samen met de cliënt en zijn of haar omgeving passende zorg te kunnen leveren, thuis óf in een geclusterde woonvorm.
• In de gehandicaptenzorg blijft VG ZZP 4 volledig in de kern-AWBZ en VG ZZP 3 voor de helft. De zorg voor volwassenen met een licht verstandelijke beperking en (zware) gedragsproblemen blijft volledig in de kern-AWBZ (LVG ZZP 1 t/m 5 en ZZP SGLVG1). Ook de zwaardere zorg voor lichamelijk, auditief en visueel gehandicapten (ZZP LG2 en 4) blijft onder de kern-AWBZ vallen; ZZP 3 wordt geëxtramuraliseerd.
• In de geestelijke gezondheidszorg zal het voornemen om GGZ ZZP 3 te extramuraliseren geen doorgang vinden. Dit heeft als consequentie dat deze zorg ook overgaat naar de Zvw. In 2014 zal de dagbesteding en persoonlijke verzorging behouden blijven, in tegenstelling tot wat daarover in het Regeerakkoord was opgenomen.

Ook het woonakkoord (tussen regeringspartijen en D66, CU en SGP) van 13 februari 2013 is relevant. Hierin staan uitspraken over (ver-)huur van zorgwoningen. In het woonakkoord is vastgelegd dat de verhuurdersheffing niet geldt voor onzelfstandige eenheden voor ouderen. Wel moet deze heffing betaald worden voor zelfstandige eenheden voor ouderen. De huurprijs van (zorg-)woningen hoeft niet te worden bepaald op grond van de WOZ-waarde; het woningwaarderingsstelsel blijft, maar wel volgt een vereenvoudiging en integratie met de WOZ-waarde. Een voorstel moet voor Prinsjesdag gereed zijn. De voorgenomen inkomensafhankelijke huurprijsverhogingen zijn naar beneden bijgesteld. Het kabinet voert een hardheidsclausule in voor gehandicapten en chronisch zieken met een nader te bepalen zorgindicatie. Een huurder kan een beroep op de uitzondering doen als hij of een overige bewoner van het huishouden (bijvoorbeeld een inwonende mantelzorger) deel uitmaakt van de groep van gehandicapten en chronisch zieken. Een ministeriële regeling volgt.

Op 10 juni 2013 heeft de staatssecretaris van VWS overleg gevoerd met de Tweede Kamer over de notitie ‘Hervorming van de langdurige ondersteuning en zorg’. Van Rijn benadrukte dat hij het roer om wil gooien om deze zorg betaalbaar te houden voor degenen die het nodig hebben: ‘800.000 mensen maken er nu gebruik van en daar kunnen we trots op zijn. Om het in stand te houden voor ouderen en mensen met een beperking moeten we nadenken over hervormingen.' De uitwerking van de hervormingen zal cruciaal zijn. In dat opzicht beloofde Van Rijn de Tweede Kamer een transitieplan. Dat moet waarborgen dat de plannen zorgvuldig worden ingevoerd en moet voorkomen dat fouten te laat worden gesignaleerd. In het transitieplan komen ook afspraken met betrekking tot een goede communicatie over de hervormingen.

Zoals u ziet, een behoorlijk complex stelsel van afspraken en voornemens die de komende maanden hun beslag krijgen. Omdat veel nog ongewis is ondersteunen wij op dit moment een aantal klanten met het opstellen van verschillende scenario's voor de nabije toekomst.

Wij blijven de ontwikkelingen volgen en informeren u regelmatig hierover in onze nieuwsbrief. Wordt vervolgd.
Pim Lameris en Gerard Bosman