Twijfelaars nemen de beste beslissingen
Hand in hand stond ik met mijn tweejarige dochter voor de glazen omheining ‘opa bakkebaard’ te zingen. Aan de andere kant van het glas hield zijn verpleegkundige mijn vaders hand vast. Hij leek een klein knikje te geven. Ik vroeg hoe het ging. De verpleegkundige antwoordde: ‘goed, we hebben gelukkig geen besmettingen... en we hebben vandaag wentelteefjes gegeten’. Geen besmettingen, dat is mooi. Maar die wentelteefjes, die bleven de rest van de dag in mijn hoofd zitten. Wat zal mijn vader hebben genoten. Midden in corona-tijd, gewoon wentelteefjes eten, wat een traktatie. Dat is goede zorg. Maar hoort dat eigenlijk wel bij wat wij verstaan onder zorgverlening? En welke rol heeft genot in het bepalen wat goede zorg is? Filosoof Albert Camus beargumenteerde dat ons leven juist zin krijgt door geluksmomenten zoals deze. Op 25 mei filosofeerde ik live over dit thema met zorgbestuurders/toezichthouder Ernest Müter en Christel Deckers.
Dag 1 van de ‘intelligente lock down’. Ernest stond voor de keuze of hij de deuren van zijn instelling zou dichtdoen. Deze keuze heeft hij met zijn managementteam genomen: stoppen met behandelen, veiligheid staat voorop. Iedere soortgelijke organisatie heeft hetzelfde gedaan. Toen speelde in Ernest hoofd het scenario dat corona weleens zou kunnen leiden tot 100.000 doden. Ernest: “Als bestuurder kun je de neiging hebben om er heel regel geleid naar te kijken. Maar om een goed besluit te nemen heb je tijd nodig om na te denken, te twijfelen, te overleggen en andere te betrekken. Met elkaar met alle kennis die je hebt om tafel en komen tot de best mogelijke aanbevelingen. Daarom was de volgende stap om de medewerkers te vragen hoe nu verder te gaan. Kijk wat je kan doen. Jij moet er goed doorheen komen, je cliënten moeten er goed doorheen komen en de organisatie moet er goed doorheen komen. Ga daarover met elkaar in gesprek.” Camus schrijft: ‘de treurigste ondeugd is de onwetendheid’. Ernest en Christel zien het benaderen van professionals zoals je zelf benaderd wilt worden (als verantwoordelijk persoon) als voorbeeldgedrag. Als bestuurder kan je een cultuur neerzetten of ondergraven. Bovendien wil je de keuzes die zijn gemaakt ook kunnen uitleggen en verdedigen als bestuurder. Daarom moet je ze eerst goed begrijpen.
Wat die twijfel oplevert? Dat het bij de instelling van Ernest mogelijk bleef voor baby’s om een gehoortest af te laten nemen. En Christel vertelt dat dagbesteders opeens ruimte hadden om nieuwe initiatieven te ontplooien, wat ook weer nieuwe energie gaf.
En toch, het geven van ruimte aan professionals, moet wel rechtvaardig en eerlijk blijven. ‘Wat doe je met mensen die werk weigeren waar verdenking op corona is? Mag je een medewerker verplichten om daar te werken?’ De oplossing van Ernest was door nabij te zijn door het gesprek aan te (laten) gaan met de mensen die het betreft. Geen grote beslissingen nemen, maar ruimte laten voor maatwerk.
Ons gesprek gaf het inzicht dat liefde, verzet, grote gevoelens en twijfel belangrijke richtlijnen zijn in de zorg. Het gaat om het levensgeluk van de cliënt en zijn naasten, maar ook over dat van individuele medewerkers, van het team als geheel, van andere organisaties en de raad van toezicht. Camus schreef in ‘De Pest’: ‘Je zou kunnen zeggen dat de brute overval door de pest als eerste gevolg had dat onze stadsgenoten gedwongen waren als het ware hun persoonlijke gevoelens opzij te zetten.’ Gelukkig heeft corona persoonlijke gevoelens niet verdrongen uit de zorg en soms juist aangewakkerd.
Dit was ons gesprek op 25 mei. Het gesprek is hier terug te kijken. Ik heb het nog even schematisch samengevat:
De gesprekken worden iedere maand herhaald. Schrijf je in om uitgenodigd te worden via sbijloos@bosmanvos.nl.
